Powstanie Warszawskie było bezsprzecznie największym zrywem niepodległościowym w okupowanej przez Niemców Europie. Pociągnęło za sobą ogromne skutki, choć niestety w dużej mierze w formie okrutnych represji. Wywołało też liczne dyskusje, które toczą się do dziś. Dlaczego?
Powstanie Warszawskie w liczbach
1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17 oficjalnie wybuchło Powstanie Warszawskie, choć już wcześniej tego dnia odnotowano małe incydenty zbrojne. Trwało 63 dni i zakończyło się kapitulacją powstańców, oficjalnie podpisaną 2 października 1944 roku.
Powstanie przyniosło niestety ogromne straty w ludziach. Szacuje się, iż w jego wyniku zginęło nawet do 18 tysięcy żołnierzy AK oraz 180 tysięcy ludności cywilnej. Po stronie Niemieckiej w tym samym okresie straty mogły sięgnąć nawet 10 tysięcy ludzi, jak przytacza Rzeczpospolita.
Kolejnym efektem powstania warszawskiego były dodatkowe represje nałożone na mieszkańców, w tym ich wysiedlenia oraz przymusowe roboty w głębi Rzeszy. Również ocalali żołnierze, którzy uzyskali w tym czasie status kombatantów, zostali przeniesieni do obozów jenieckich. Samo miasto zostało niemal całkowicie zrównane z ziemią. Po dawnej Warszawie pozostały jedynie zdjęcia, dostępne między innymi na stronie Kurier Warszawski.
Po wojnie
Tuż po zakończeniu II Wojny Światowej powstanie było w Polsce tematem tabu, podobnie jak fakt, iż wybuchło w przededniu wkroczenia wojsk Związku Radzieckiego do Warszawy. Powstańcom zależało na powitaniu ich w wolnej stolicy. Z kolei strona rosyjska nie spieszyła się ze wsparciem powstańców, w przeciwieństwie do sił Alianckich, prowadzących zrzuty z pomocą.
Nie dziwi więc, źe kiedy w Polsce zapanował PRL, o powstaniu milczano, a jeśli mówiono, to zazwyczaj nie ukazywano go w dobrym świetle – przynajmniej nie oficjalnie. Ocaleli powstańcy, ich rodziny i mieszkańcy Warszawy czcili pamięć swoich bliskich w ukryciu.
Sytuacja zmieniła się po 1989 roku, od kiedy bohaterstwo Polaków mogło być jasno pokazane światu. W celu upamiętnienia walk i męczeństwa Warszawiaków powstało między innymi Muzeum Powstania Warszawskiego, a obchody jego rocznicy są ważnym wydarzeniem państwowym. Ten zryw sławny jest na cały świat, a jednak… wciąż toczą się na jego temat dyskusje: czy było zasadne?
Kontrowersje
Pytanie o zasadność Powstania Warszawskiego wynika m.in. z faktu, iż nie przyniosło ono zwycięstwa, a pociągnęło za sobą ogromne straty. Przytaczane są argumenty, sugerujące, iż ówczesne dowództwo popełniło błąd, decydując się na ten zryw.
Z drugiej strony Powstanie w istotny sposób odcięło siłom niemieckim dostawy na linie frontu wschodniego i zaangażowało kilka niemieckich dywizji do opanowania sytuacji, co nie pozostało bez znaczenia dla losów całej wojny. Miało też niepodważalny charakter patriotyczny i budzący ducha walki we wszystkich Polakach, na wszystkich frontach. Podkreśla się jednocześnie fakt, iż bohaterstwo walczących było podyktowane ich ówczesnym stanem wiedzy i niechęcią do oddania stolicy pod władzę wojsk ZSRR, które mogły ją w niedługim czasie wyzwolić.